21 listopada, 2009

Ratusz miejski

Ratusz zielonogórski
Ratusz miejski z XV w. - był początkowo drewniany, ale po pożarze odbudowano go w 1590 r. Kolejne zmiany architektoniczne nastąpiły w XVII, XVIII i XIX wieku. Wieża ratusza ma 54 metry wysokości i nakryta jest barokowym hełmem. W piwnicy znajduje się znana kawiarnia Bachus. Istnieją plany przywrócenia tam winiarni, która istniała tam już w XVII wieku. Ratusz mieści m.in. Urząd Stanu Cywilnego, Salę Obrad Rady Miasta, Izbę Pionierów Zielonej Góry. Z ratusza tuż przed godziną 12.00 grany jest na cztery strony świata hejnał miasta skomponowany przez Romana Mazurkiewicza.
Zbudowany w XV w. Niszczony przez pożary w latach: 1582, 1627, 1651, odbudowany i rozbudowany w latach: 1777, 1846, 1919. Murowany z kamienia i cegły. Złożony z czterech prostokątnych skrzydeł. Główna, zachodnia część jest piętrowa, przyległe zaś trzy kondygnacyjne. Zachodnia i północna elewacja frontowa - klasycystyczne. Wieża o wysokości 54 m., czworoboczna, w części poddachowej przechodząca w ośmiobok jest zwieńczona hełmem
Ratusz miejski wybudowano w 2 połowie XV w. Początkowo był budowlą drewnianą, piętrową, w konstrukcji murowanej z kamienia i cegły o środkowych szczytach wysoiego, dwuspadowego dachu. Pożar z 1582 roku strawił budynek, pozostawiając tylko fundamenty i piwnice.
Odbudowano go w 1590 r.
Kolejne zmiany architektoniczne nastąpiły w XVII, XVIII i XIX wieku. Przebudowywany po kolejnych pożarach w 1627 i 1651 roku ratusz zachował swój pierwotny kształt. Dopiero dobudowa skrzydeł ratusza w częściach wschodniej, północnej i południowej w 1777 i 1846 roku oraz w latach następnych zmieniły proporcje budynku i nadały mu kształt prostokąta.
Ostatnia dobudowa ratusza miała miejsce w 1919 roku, kiedy wraz z gruntownym remontem wnętrz podniesiono północne skrzydło do wysokości trzeciej kondygnacji wykończonej płaskim dachem i ozdobną attyką. Strzelista wieża ratusza, po pożarze z 1582 roku została podwyższona do 54 metrów i zwieńczona renesansowym hełmem. Po kolejnych pożarach z XVII wieku, dwukrotnie montowano zegar: trzy nowe tarcze zegara w 1628 roku, a nowy zegar w 1666 roku. Z kolei barokowy hełm razem z kulą, kurkiem i gwiazdą nasadzono ostatecznie w 1669 roku. W tym samym czasie powiększono okna, a murowane ściany ratusza pokryto tynkiem.
Radykalna zmiana elewacji nastąpiła w 1801 roku, kiedy nadano jej klasycystyczny charakter. W centralnym miejscu fasady umieszczono herb miasta z symboliczną kiścią winogron oraz sztuką sukna. Przeprowadzono wymianę murów górnej części wieży, bez ściągania hełmu. Wadliwe osadzenie hełmu spowodowało jego odchylenie od pionu. Hełm wieży, pokryty malowanym na czerwono gontem, wymieniono na blachę w 1846 roku.
W latach dwudziestych XX wieku ratusz otoczono ozdobnymi plantami. Podczas ostatniego remontu elewacji ratusza przeprowadzonego w 1989 roku, odsłonięto na ścianie frontowej zachowany ceglany otwór okienny.
W ratuszu urzędował najpierw wójt, później burmistrz, w sali posiedzeń obradowali rajcy, ponadto odbywały się posiedzenia sądu z wójtem sądowym i ławnikami. Ratusz był siedzibą władz miejskich aż do połowy lat 70-tych XX wieku. Później pozostały tam tylko agendy Urzędu Miejskiego.
W swej historii ratusz pełnił wiele innych funkcji. Na jego wyższej kondygnacji przechowywano akty i dokumenty miejskie. Najstarsze i najcenniejsze z nich trzymano w czarnej drewnianej skrzyni umieszczonej w pomieszczeniu połączonym z salą obrad. W latach czterdziestych XVIII wieku, do czasu wybudowania kościoła, obecnie p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej, ratusz służył gminie ewangelickiej. Sala posiedzeń po wniesieniu stosownej opłaty pełniła funkcję sali przyjęć, bankietowej oraz weselnej. W czasach nam współczesnych w ratuszu mieściły się również izba historyczna i restauracja hinduska.
W przyziemiu wieży mieścił się loch więzienny dla przestępców, a w piwnicy ratusza swoją siedzibę miał mistrz sprawiedliwości, czyli kat. Od 1639 roku prowadzono w piwnicy wyszynk wina zielonogórskiego, później obcego oraz piwa. Pozostałością tego lokalu była winiarnia „Bachus”. Warto nadmienić, że bogactwo trunków produkowanych w mieście sprawiło, że w piwnicach ratusza przechowywano wino na podarunki dla różnych znamienitych gości, częstowano nim w czasie miejskich uroczystości, mogło ono nawet służyć jako zapłata zaległości wobec magistratu. W piwnicach trzymano również wagi do ważenia wełny i mąki.
Ratusz miejski, obecnie klasycystyczny z nawarstwieniem różnych stylów architektonicznych.
W jego piwnicy znajduje się znana kawiarnia Bachus. Istnieją plany przywrócenia tam winiarni, która istniała tam już w XVII wieku. Ratusz mieści m.in. Urząd Stanu Cywilnego, Salę Obrad Rady Miasta, Izbę Pionierów Zielonej Góry.
Z ratusza tuż przed godziną 12.00 grany był na cztery strony świata hejnał miasta skomponowany przez Romana Mazurkiewicza.

Wieża Braniborska


Historia Wieży Braniborskiej
W roku 1835 powstalo w Zielonej Gorze "Stowarzyszenie Milosnikow Rozwoju Zielonej Gory''. Jego zalozycielem byl znany w miescie wlasciciel fabryki sukna, kupiec i filantrop - Fryderyk Foerster. Stowarzyszenie skupialo znaczacych i zamoznych obywateli miasta, gotowych wylozyc liczace sie sumy na rzecz jego upiekszenia. Swoja dzialalnosc Stowarzyszenie rozpoczelo od uporzadkowania zaniedbanych i opuszczonych od lat winnic, okalajacych miasto od jego poludniowo-wschodniej strony.
Zajeto sie na poczatku tak zwanym "Mlynskim Wzgorzem'', oddalonym od granic miasta okolo trzy kilometry na poludniowy wschod. Porosniete dziko pleniacym sie winem, stanowilo najwyzszy punkt topograficzny wokol Zielonej Gory. Stowarzyszenie wykupilo od wlascicieli tego gruntu, niejakich Heineckow, prawa wlasnosci i postanowilo na naturalnym plateau, na szczycie wzgorza, wybudowac restauracje-winiarnie z wieza widokowa. Ogloszono konkurs na nazwe wzniesienia. Wsrod wielu propozycji zwyciezyla nazwa ``Wzgorze Zielonogorskie''. Projekt budowli opracowal architekt powiatowy doktor Gersdorf. Prace nad realizacja projektu rozpoczely sie wiosna 1859 roku. Koszty budowy w calosci sfinansowano ze srodkow Stowarzyszenia.
10 marca 1860 roku nastapilo otwarcie tej oryginalnej w swojej architekturze budowli. Od samego poczatku w tradycji miejskiej zafunkcjonowala nazwa "rondel z maczuga'' (Keulenrondell). Prowadzenie gastronomii w "rondlu'' powierzono restauratorowi i browarnikowi zielonogorskiemu Augustowi Pallowi, ktory dbal nie tylko o piekne widoki z tarasu wiezy "rondla'', ale takze o wysmienite jedzenie i wyborne trunki, ze slynnym zielonogorskim "cienkuszem'' na czele. W celu uatrakcyjnienia funkcji obiektu, syn Fryderyka Foerstera, prof. dr Wilhelm Foerster, dyrektor berlinskiego obserwatorium astronomicznego, zaproponowal "Stowarzyszeniu Milosnikow Rozwoju Zielonej Gory'' organizowanie pokazow sklepienia niebieskiego za pomoca nowoczesnego sprzetu optycznego. Miejsce do tego rodzaju pokazow bylo idealne. Organizacja i wyposazeniem tego pierwszego w Zielonej Gorze "obserwatorium astronomicznego'' zajelo sie kierowane przez prof. Foerstera berlinskie obserwatorium.
Idea znalazla poklask i od pazdziernika 1887 roku nieprzerwanie do wybuchu pierwszej wojny swiatowej odbywaly sie na szczycie "maczugi'', raz w tygodniu, naturalnie w zaleznosci od pogody, pokazy "firmamentu'' nad Zielona Gora. W styczniu 1889 roku zielonogorskie "obserwatorium astronomiczne'' goscilo znanego norweskiego astronoma i matematyka doktora Sophusa Trombolta, z Uniwersytetu w Bergen. Doktor Trombolt przybyl do Zielonej Gory na zaproszenie profesora Foerstera z cyklem odczytow na temat zorzy polarnej i magnetyzmu ziemskiego. Pierwszy wyklad dr Trombolt wyglosil w auli gimnazjum miejskiego im. Fryderyka Wilhelma. Kolejne wyklady mialy miejsce w Resursie Kupieckiej i w "Rondlu z maczuga'' na Wzgorzach Zielonogorskich'', obecnego Centrum Astronomii im. J. Keplera. W latach dwudziestych i trzydziestych naszego stulecia "rondel'' wrocil do swojej pierwotnej funkcji i wkrotce stal sie popularna "knajpa'', jakich wiele bylo w miescie. Z chwila wybuchu wojny obiekt przejety zostal przez sluzby wojskowe na punkt obserwacyjny obrony przeciwlotniczej. A potem pojawila sie nazwa "Wieza Braniborska''. Losy tego obiektu w nowszych czasach sa powszechnie znane. Roznie z nim bywalo. I gastronomia, i biura, i pustostan. Zmienilo sie takze otoczenie.
Opracowano na podstawie materialow archiwalnych przechowywanych w Archiwum Panstwowym w Starym Kisielinie.
Materiały pochodzą z serwisów internetowych:
http://www.ziemialubuska.pl/1861,1821,,.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zabytki_Zielonej_G%C3%B3ry
http://turystyka.dlastudenta.pl/miejscowosc/Zielona_Gora/Ciekawe_miejsca/0faf-3-6.html
http://ptma-zielonagora.astronomia.pl/hist_wb.html
http://static.panoramio.com

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz